Đó là khẳng định của ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương) ở buổi tọa đàm “Cung ứng điện 2016-2020 nguy cơ thiếu điện và giải pháp” công ty sáng 15/11/2016 tại Hà Nội.
Đáp ứng ông Đinh Thế Phúc, ngày 18/3/2016, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 428/QĐ-TTg phê chuẩn Điều chỉnh Quy hoạch tăng trưởng điện lực tổ quốc thời đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030. Với quy hoạch này, đến năm 2020, tổng công suất của các nhà xưởng điện phải đáp ứng 60.000 MW, nghĩa là trong 5 năm 2016-2020, cần đưa vào thêm 21.650 MW. Theo ước lượng, số tiền đầu tư cho các nhà xưởng điện trong thời đoạn này là gần 30 tỷ USD. Cộng với khoản đầu tư xây dựng các nhà máy điện, dây chuyền lưới điện truyền tải nữa, số tiền cần đầu tư trong giai đoạn này lên tới 40 tỷ USD (tương ứng từng năm cần khoảng 8 tỷ USD). Cùng số tiền này khi làm Quy hoạch điện VII, các chuyên gia tính toán đủ để cung cấp điện trên toàn quốc.
Cần 8 tỷ USD/năm cho đầu tư sản xuất điện
TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam khẳng định, mỗi năm cần 6-8 tỷ USD đầu tư chế tạo điện là một con số rất lớn, nếu không kêu gọi được các nhà đầu tư (tư nhân, nước ngoài) thì rất gian truân. “Nếu giá điện không được cải thiện thì không ai chịu đầu tư cả”. Đảm bảo TS Trần Đình Thiên, khi bàn tới điện thì chỉ nghĩ đến nguồn cung nhưng chưa nghĩ về phía cầu. Bây giờ, tiêu sử dụng điện tại Việt Nam vẫn chưa hiệu quả. Thiếu điện còn do người sử dụng điện chứ không chỉ bởi người làm ra điện. Có 2 căn do cơ bản cần giải quyết: Thứ nhất thị trường là do tồn ở việc tiêu dùng quá nhiều năng lượng. Một nền công nghệ tiêu tốn năng lượng. Thực tại các nhà xưởng gia công xi măng, sắt thép… cho thấy rõ điều đó. Thành thử, giải pháp căn cơ là làm sao để tiêu sử dụng năng lượng hiệu quả hơn. Tư duy đó phải là căn bản. Phải giải quyết được bài toán căn cơ nhất thị trường đó là vấn đề lớn mạnh GDP/năng lượng. Tốc độ thị thành hóa cũng dẫn đến tiêu lắp đặt năng lượng ngày càng lớn. Vì thế, cần tái cơ cấu để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tụ tập vào đổi thay công nghệ. Đáp ứng nguồn cung là việc của chiến lược năng luọng giang sơn gắn với TCC kinh tế hiệu quả.
Thứ 2 là đầu tư phải gắn với giá điện “phải có tính đến lợi ích nói chung, do nếu không giải quyết được thì chính điểm này sẽ hạn chế đầu tư vào điện. Giá thấp thì khó khiến nhà đầu tư tham gia cuộc chơi này”.
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Ngân hàng địa cầu (WB) khẳng định, WB đã giúp đỡ cho ngành điện Việt Nam nhiều năm. Dự định thời gian vừa qua từng năm cần khoảng 5-6 tỷ USD vào phát triển điện. Việc huy động từ tư nhân rất khó. Trong dĩ vãng, nguồn đầu tư then chốt từ vốn ODA. Ngày nay nguồn vốn này càng ngày càng chống. Việc cân đối của EVN hiện rất khó khăn (EVN hiện đang gặp các vấn đề về chênh lệch tỷ giá chả hạn). Về biện pháp, quan tọng đối cùng Việt Nma vẫn là từ phía cầu. “Giảm tiêu thụ năng lượng là giải pháp cần yếu để tránh việc phải đầu tư thêm nhiều nguồn năng lượng mới".
Tương tác tới việc tại sao QHĐ7 lại làm nhiều nhiệt điện than, liệu quy hoạch có vấn đề gì không ? Ông Franz Genner khẳng định: QH điện của Việt Nam không phải là nước kém so cùng các nước với trình độ vững mạnh. Phù hợp dự báo, Việt Nam đã nhìn thu được nguy cơ thiếu điện trong tương lai. Thách thức ở đây là mục đích sử dụng điện cần tăng 10%/năm và cần tăng công suất điện, và phải phát triển thêm nguồn nhiệt điện. Thử thách nữa là các nhà máy nhiệt điện phải dựa vào nguồn than nhập khẩu, một vấn đề nữa là phát triển nguồn điện năng lượng mặt trời, điều này rất quan trọng để Chính phủ và nhà đầu tư. Nếu không vững mạnh điện mặt trời thì có nghĩa là cần thêm than. Và điều này lại quay lại vấn đề về giá điện, tổn phí giá điện.
Với giá 7,6 cent/KWh bây giờ sẽ rất khó hấp dẫn đầu tư vào giá điện. Ước tính giá điện 7,6 cent/KWh này chỉ đủ để tạo ra chi phí vận hành, bảo trì của EVN. Nếu quan tâm tới biểu giá điện đầy đủ, đến năm 2030 phải tăng giá điện thêm 40%. Nếu không làm điều đó thì cần sự giúp sức phần đông từ nhà tài trợ, tổ chức. Nếu không sẽ không đủ tài chính cho đầu tư vào các dự án điện.
Cơ chế phù hợp…
Ông Franz Genner – Trưởng nhóm chuyên gia năng lượng, Nhà băng trái đất (WB) khẳng định, khi so cùng các nước trong khu vực và trái đất, giá điện Việt Nam khá là thấp, kể cả so cùng nước cùng trình độ tăng trưởng trong vị trí. Việt Nam khai thác nguồn lực tốt từ các nguồn nhiệt điện than, thuỷ điện, điện khí… Trong khoảng thời gian dài, Việt Nam không đủ nguồn lực để tăng trưởng nữa, sẽ dựa vào vào than nhập khẩu, năng lượng mới như điện gió mặt trời nên phải dựa vào vào việc phải điều chỉnh giá điện tăng lên.
Phù hợp ông Franz Genner, việc tăng giá điện sẽ không tương tác nhiều đến người nghèo nếu chúng ta liên kết việc tính giá điện bậc thang và những trợ giúp từ Chính phủ. Trên thực tế tác động của việc tăng giá điện không nhiều như chúng ta cảm thấy. Quan trọng nữa là từ vấn đề truyền thông sao cho người dân hiểu. “Nhà máy chúng tôi đã có phân tích về việc tăng giá điện cùng hộ nghèo, vùng sâu và với biểu giá bậc thang, sự giúp sức từ Tổ quốc sẽ không phải là vấn đề nếu tăng giá điện. Đối cùng các hộ nghèo và vùng gian truân thì đã có trợ cấp... Nhà máy chúng tôi cảm thấy thấp thỏm nếu các hộ gia đình phải chi trả trên 10% cho tiền điện, chỉ nên tại mức 4-5% thu nhập là đảm bảo. Cùng góc nhìn dài hạn thì Việt Nam nên tăng giá điện kết hợp cùng các chế độ...” - ông Franz Genner khuyến nghị.
Cũng theo chuyên gia WB, cần có chính sashc tốt để quyến rũ các nhà đầu tư tư nhân, kể cả các nhà đầu tư nước ngoài. “Nếu không lôi cuốn đc thì gánh nặng sẽ quay lại cùng EVN. Điều đó có nghĩa nhà đầu tư tư nhân cần có cam kết dài hạn, và để được vậy thì cần biểu giá điện hấp dẫn. Ngoài độ thu hút biểu giá điện, nhà đầu tư cũng cần các phù hợp từ phía Chính phủ. Khi nhà đầu tư đầu tư vào bất kì nguồn năng lượng nào thì cũng đều cần bảo lãnh, phù hợp từ phía Chính phủ”.
Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam - ông Trần Đình Thiên cho rằng, vẫn là 2 vấn đề cần giải quyết. Giá điện là chủ đề tranh cãi gắn cùng ích lợi xã hội, với tư duy chung, gắn với lương lậu. Vấn đề lương bổng đang có trục trặc lớn. Thứ 2 cùng giá điện hợp lý thì người ta sẽ đầu tư chứ không cần kêu gọi lòng yêu nước, nhân đạo. Cổ phần hoá, thoái vốn cũng là giải pháp. Tổ quốc có thể bán bớt đi, thiết kế vốn đó để đầu tư vào dự án khác. Bên cạnh đó, câu chuyện vận hành, quản trị thế nào là câu chuyện độc lập. Đây là hướng tốt để có thêm vốn cho nghề điện. “Toàn cầu hóa không vô kể (vốn), chỉ thiếu cơ chế tốt. Vấn đề giá điện là vấn đề của thị trường điều tiết chứ không phải cơ học chuyện tăng hay giảm” – ông Trần Đình Thiên khí khái.
Cam kết đạt điện năm 2017
TS Trần Đình Thiên phân tích, theo logic chung, miền Nam là nơi có kĩ năng bùng nổ nhất trong nền kinh tế, hiện vẫn chiếm tới 50% GDP quốc gia, quyết định đến toàn nền kinh tế. Nền kinh tế cũng chịu thúc đẩy của hội nhập, và tập hợp tại phía Nam như Cảng trung chuyển Thị Vải, phi trường Long Thành.. Phi trường Tân Sơn Nhất Hà Nội hiện quá tải, phải giải toả sang Long Thành. Vùng phía Nam chính là trọng tâm hội nhập của kinh tế Việt Nam. Khi bước vào thời đoạn hội nhập cao thì đây là khu vực vững mạnh, và việc phát triển như thế nào còn dựa vào cả vào khả năng cung ứng điện.
Đáp ứng ông Đinh Thế Phúc - Phó Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực, Bộ Công thương nghiệp, những năm gần đây, bởi vì các dự án nguồn điện khu vực phía Nam chậm tiến độ, nguồn phòng ngừa thấp nên giải pháp thích hợp điện cho vị trí này vẫn là truyền tải từ miền Bắc và miền Trung vào cung cấp cho miền Nam. QHĐ 7 (điều chỉnh) đã tính đến việc bổ sung thêm nguồn điện cho miền Nam, tập kết xây dựng các trọng điểm điện lực tại địa điểm miền Nam nhằm cân bằng nội bộ nơi. Đường dây truyền tải nối tiếp Bắc - Nam sẽ thực hành nhiệm vụ trợ giúp. Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang có kế hoạch triển khai tiếp đường dây 500kV mạch 3 từ vị trí Vũng Áng tới Pleiku nhằm phù hợp cung ứng đủ điện cho năm 2017, sẽ không để thiếu điện miền Nam trong thời kì đến.
Ông Đinh Thế Phúc khẳng định, Bộ Công thương đang rà soát lại các chỉ tiêu để đưa ra kế hoạch vận hành nhà máy đáp ứng, phù hợp cung cấp điện. Ngoài ra, tiết kiệm điện vẫn là biện pháp cần phải có giảm áp lực cung ứng điện cả trong trước mắt cũng lâu dài, giảm sức ép phải đầu tư. Bộ Công thương khuyến cáo các hộ thiết kế điện nên đầu tư công nghệ hiện đại, thiết kế điện hiệu quả. “Việc dự phòng thấp nên phải đòi hỏi người dân, công ty lắp đặt điện tiết kiệm. Để giảm đầu tư vào lưới điện, giảm không may mất cân bằng cung cầu nhưng mà vẫn đòi hỏi ngành điện đầu tư đủ cho yêu cầu điện” – ông Đinh Thế Phúc cho hoặc.
Về kinh nghiệm tiết kiệm năng lượng, ông Franz (WB) cho rằng, Việt Nam đang trong thời đoạn rất sớm về đề nghị tiết kiệm năng lượng. Tiết kiệm hiện thời dựa trên cơ sở tình nguyện. Và như vậy các công ty được khuyến khích áp dụng các biện pháp để đáp ứng chỉ tiêu nhất Hà Nội định mà thiếu sự bắt buộc để đạt được chỉ tiêu đó. Trên địa cầu có nhiều biện pháp khuyến khích khác nhau. Như Trung Quốc, trước tiên là khuyến khích sau là bắt buộc tổ chức phải theo được 1 mục tiêu nào đó, nếu đảm bảo được thì có chính sách khuyến khích và không thích hợp thì bị phạt. Đã đến lúc Việt Nam cũng cần phải nâng cơ chế tiết kiệm lên 1 bước mới, cần tăng mạnh giám sát cũng như giải pháp khuyến khích, thậm chí là biện pháp trừng trị nếu không thích hợp các chỉ tiêu về tiết kiệm năng lượng” – ông Franz Genner nếu ý kiến..
Xem thêm: sản xuất vỏ tủ điện
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét